Bulmaca Nedir?

Bulmaca, TDK’ya göre “Çeşitli biçimlerde düzenlenen ve düşündürerek, aratarak buldurmayı amaç edinen oyun” şeklinde tanımlanmakta olan ve oynayan kişilerin hafıza, zeka, mantık, dikkat gibi bilişsel becerilerini geliştirmelerinde fayda sağlayan genellikle bireysel olarak oynanan bir zeka oyun türüdür. Bulmacalar eğlendirmelerinin yanı sıra bilgilendirme amacıyla da kullanılmaktadırlar. Bulmacalar zihinsel becerileri geliştirmeleri ile birlikte genel kültür seviyesini de artıran etkinliklerdendir. Bulmacalar zeka oyunları türünün içerisinde yer almaktadır. Bulmaca, yapı ve tür açısından oldukça geniş bir yelpazeye sahiptir. Fakat en çok popüler olanları hemen hemen her gazetede yer alan; kare bulmaca ve çengel bulmaca türleridir.

Bulmaca oynayan kişilerin zeka, mantık, dikkat ve hafıza gibi zihinsel becerilerini kullanarak çözdükleri yazılı, sözlü ya da mekanik formatlardaki problemlerden oluşan ve genellikle tek kişilik olan eğlendirici ve bilgi içerikli oyun türüdür. Türkçede zeka oyunu kavramı çoğunlukla zeka ve mantığa dayalı olan bulmacaları içine almaktadır.

Bulmaca çözmek bir yandan bulmaca tüketicisi olmayı da gerektirmektedir. Bu da bir ihtiyaca karşılık gelmektedir. Amerikalı psikolog Abraham Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi sınıflandırmasında bulmacalar öz gerçekleştirme başlığı altına girebileceği gibi fizyolojik gereksinmeler başlığı altında da değerlendirilebilmektedir. İhtiyacın karşılanması farklı işlevsel dönüşümleri de ortaya çıkarmaktadır. Bulmacaların tüketim ortam ve koşulları göz önünde alındığında üstlendikleri işlevler; eğitim işlevi, eğlendirme işlevi, kültürel ve ekonomik işlev, politik ve kültürel işlevlerdir.

1871 yılında, İngiltere'nin Liverpool kentinde doğan Arthur Wynne, bulmacanın fikir babasıdır. 19 yaşında Amerika’ya göçen Arthur çeşitli gazetelerde çalışmış, en son çalıştığı gazete olan New York World’de Word Cros olarak isimlendirdiği ve dünyanın ilk bulmacası olan bulmacayı yayıma sunmuştur. 1913 yılında bu yayımla birlikte toplumun beğenisini kazanan bulmacalar yaygınlaşarak çok farklı alanlarda da boy göstermiş ve Batı dünyasında yeni bir sektör oluşmuştur.

Yazının sözü mekâna bağlama özelliğinden dolayı daha önce sözlü kültürde karşılanan bazı ihtiyaçların zamanla yazılı kültür ortamında da karşılanmasının önü açılmıştır. Bu anlamda bir taraftan sözlü kültür materyalleri olduğu gibi yazıya aktarılırken diğer taraftan da benzer ihtiyaçları karşılamak üzere, bunlara alternatif olacak yeni formlar ve materyaller ortaya çıkarılmıştır. Elbette yazının icadıyla başlayan bu süreç, yazı kullanımının arttığı günümüze doğru yaklaşıldıkça yoğunlaşmıştır. Bu anlamda Türkiye nazarında sözlü kültür ortamındaki bilmecelerin de işlevi, yazılı kültür ortamının kitle iletişim araçları olan gazete ve dergilerin yaygınlaşmasıyla birlikte ortaya çıkan bulmacalara devşirilmiştir. Bir başka ifadeyle sözel bağlamda gerçekleşen bilmecelerin soru- cevap mantığı ve eğlenerek bilgilendirme işlevi yazılı kültürün sözlü kültüre göre baskın olduğu günümüz ortam ve şartlarında, yazılı bir şekilde sorulup cevaplanan bulmacaya yüklenmiştir.

Bulmacalar genel olarak gazete, dergi ve müstakil bulmaca kitaplarında yer almaktadır. Dolayısıyla bulmacanın yer aldığı yer hem hazırlayanı hem de çözeni için okuryazar olma ön koşulunu taşımaktadır. Yani bulmaca, “yazı” ile ilişkilidir ve tam anlamıyla bir yazılı kültür ortamı ürünüdür.

Yazılı kültür mecralarından olan gazetelerde yayınlanmaya başlamış ve yine buralarda yaygınlaşmış olan ve bugün de hemen her gazetede yayımlanan bulmaca, teknolojik gelişmelere paralel olarak ilk önce televizyonlarda daha sonra da bulmaca siteleri ve forumları olarak internet ortamlarında ve telefon uygulamalarında yer almıştır. Aslında yazı kültürüne dayanan bulmacalar günümüzde bu özelliklerini koruyarak elektronik kültür ortamlarında da kendilerine yer bulmuşlardır.

Bulmaca çeşitleri aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır.

• Kare Bulmaca
• Kilit Bulmaca
• Çengel Bulmaca
• Sarmal Bulmaca
• Çivi Bulmacalar
• Labirent Bulmaca
• Solo Test
• Mozaik Bulmaca
• Kelimelik Kelime Bulmaca
• Kare Karalamaca Bulmaca
• 15 Bulmacası
• Sudoku
• Sözcük Merdiveni
• Yapboz Bulmaca (Puzzle)

Bulmacalarda en çok sorulan sorular ve kelimeler aşağıda listelenmiştir.

• ne yapacağını bilememek,
• şaşırmak,
• hangi bulmaca sorusunun cevabı kurumdur,
• ülke ne demek,
• zeka ne demek,
• futa ne demek,
• büyük çiviye ne denir,
• kement ne demek,
• ulak ne demek,
• bölüm sonu ne demek,
• dokümanter ne demek,
• yeti ne demek,
• Mısır tanrısı,
• balıkçı kayığı,
• radyumun simgesi,
• sarp kayalık,
• üç köşeli rus mandolini,
• ABD’de bir eyalet,
• çare,
• sıtma mikrobunu yenmek için kullanılan ilaç,
• argoda gizli saklı yer,
• yaprakları uyuşturucu olarak kullanılan bitki,
• yaprakları salata olarak da yenilen bitki,
• bir tür fasulye gibi soru ve kelimelerdir.

Bulmacanın En Eski Tarihi Nedir?

Bulmacanın en eski tarihi ve ilk bulmaca yaygın olarak 1913 yılına işaret etmektedir. İlk bulmacaların New York’ta ortaya çıktığı düşünülmektedir. Siyasi bir göçmen olan ve New York World gazetesinin bir dönem editörlüğünü de yapan Liverpoollu Arthur Wayne gazetelerin eğlence içeriğini boşluklarla doldurmaya ihtiyaç duymuştur ve bundan dolayı “Word Cros” (kelime çaprazlama) olarak isimlendirdiği bulmacayı tasarlamıştır. Bu bulmaca okurlardan elmas şeklindeki kareleri verilen tanımlar listesindeki kelimelerle eşleştirerek doldurmalarını istemektedir. 1920’li yıllar ise bulmacaların daha fazla belirginleştiği yıllardır. Bu yıllarda üniversite mezunu iki genç olan Simon ve Schuster’ın New York’ta Cross Word Puzzle Kitabı’nı yayınlaması ile birlikte bulmacalar yükselişe geçmiştir.

Bulmacalar Amerika’da yayınlanmaya başlanmasının ardından yurt dışında hemen rağbet görmediği anlaşılmaktadır. Çünkü Amerika’dan 12 yıl sonra ilk kez başka bir ülke olarak Fransa’da görülmüştür. Bulmaca basılı ilk Fransız gazetesi 1925 yılında okuyucuları ile buluşmuştur. Bunu sonraki yıllarda bulmaca akademisinin kurulması izlemiş ve eserleri dilimize de çevrilen ünlü roman- tiyatro yazarı Tristan Bernard, bu akademinin ilk başkanı olmuştur.

Türkiye’de de bulmaca ilk kez, 1925 yılında Resimli Mecmua dergisinin dördüncü sayısındaki “Bilmeceler ve Zevkli Düşünceler Sahifesi”nde yer almaktadır. Bugün ise günlük gazetelerin hemen hepsi sayfaların arasında veya ayrı birer yayın eki olarak bulmacaya yer vermektedirler. Olivia Swift bulmacaları hazırlanmalarından yayınlanmalarına kadar önemli bir “endüstri” olarak nitelendirmektedir. Ayrıca bulmacaların, gazete ve benzeri materyallerin satınalınmasında teşvik edici bir etkisinin de olduğunu belirtmektedir. Swift bunlarla birlikte “Üstelik bulmacalar, sadece basit bir yayın sattırma aracı değildir; yayının kültürel yapısının reklamını da ortaya koymaktadır.” diyerek bulmacaların ideolojiyle ilişkilerine de vurgu yapmaktadır. Bu çerçevede Türkiye’de de bulunan bazı gazetelerin, yayın politikalarını da şekillendiren ideolojik duruşlarını gazetelerindeki bulmacalara belirgin bir biçimde yansıttıkları görülmektedir. Bu sebeple bulmacalar eğlendirici ve bilgilendirici olmalarının yanı sıra ideolojik aygıtlara da dönüşmüşlerdir.

Bulmacaların Kişisel Gelişime Katkısı Nedir?

Bulmacaların kişisel gelişime katkıları aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.

• Duyguları geliştirir.
• Alzheimer riskini azaltır.
• Stresi azaltır.
• Sözlü becerileri geliştirir.
• Konuşma dilini zenginleştirir.
• Sosyalleşmeyi sağlar.
• Hafızayı güçlendirir.
• Analitik düşünceyi geliştirir.
• Problem çözme yeteneğini arttırır.
• Kelimelerin doğru şekillerde kullanılmasını sağlar.
• Olaylara farklı bakış açıları geliştirebilmeyi sağlar.

Bulmacaların Beyindeki Etkileri Nelerdir?

Bulmaca çözmek eğlenceli olmasının yanı sıra beyin gelişiminde de önemli bir rol oynamaktadır. Araştırmalar, bulmacaların beynin üzerinde gerçekten olumlu etkileri olduğunu göstermektedir. Kanıtlanan bu çalışmalara göre bulmacalar; düşünme becerilerini geliştirmekte, hafızayı ve genel olarak IQ’yu artırmaktadır. Sağlıklı bir beyin, düşünme, hatırlama, çalışma gibi günlük aktivitelerde önemli bir rol üstlenmektedir. İnsan vücudunun diğer parçaları gibi, beyin de yaşlandıkça bazı becerilerini kaybedebilmektedir. Eğer dikkat edilmezse, bu kayıplar daha fazla olabilmektedir. Ancak yaşam tarzında yapılacak birtakım değişiklikler ile sağlıklı bir beyne sahip olmak ve yaşam kalitesini artırmak mümkündür. Memorial Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Uz. Dr. Abdullah Özkardeş, beynin sağlıklı kalması için yazı yazmanın, kitap okumanın, bulmaca çözmenin ve puzzle yapmanın önemli olduğunu söylemektedir.

Çocuklar İçin Bulmaca Neden Önemlidir?

Uzman Psikolog Cevher Sönmez, çocukların erken yaşlarda mutlaka bulmacalarla ve zeka oyunlarıyla tanıştırılmaları gerektiğini söylemektedir. Bu oyunların çocukların bilişsel gelişimlerinde önemli rol oynadığını, dikkat ve konsantrasyon konusunda büyük yararlarının olduğunu ve bunların bilimsel araştırmalarla ortaya konulduğunu bildirmektedir. Bulmaca çözmek, hayatın her alanında kişilere önemli ölçüde fayda sağlamaktadır. Mantık, hafıza, yaratıcılık eğitimi, bulmacaları başarılı bir şekilde çözmeyi ve aynı zamanda zor yaşam durumlarında doğru çözümleri bulmayı da sağlamaktadır.

Çocuklar için bulmacalar mükemmel bir ince motor eğitmenidir. İnce motor becerilerin gelişimi, çocukların genel gelişimlerinde önemli bir rol oynamaktadır. İnce motor becerileri konuşmayı, hayal gücünü, görsel hafızayı, koordinasyonu, gözlem ve dikkat gelişimini etkilemektedir. Ayrıca, bulmacalar sabırlı ve azimli olmayı öğretmektedir. Bu becerilerin erken yaşlardan itibaren geliştirilmesi oldukça önemlidir. Çünkü bu gibi beceriler çocukların kişiliğini şekillendirmektedir.

Genel olarak, çocuklara meydan okuyan oyuncaklar faydalıdır çünkü onları düşünmeye ve yaptıklarına odaklanmaya zorlamaktadır. Meydan okuyucu aktivitelerden biri de bulmacalardır. Bulmacalar sayesinde, çocuklar erken yaşlardan itibaren yapılandırılmış bir strateji benimseyerek karşılaştıkları problemleri çözmeyi öğrenmektedirler. Bulmacalar çocukların doğru şekilleri ve renkleri doğru bir şekilde belirlemelerini sağlamaktadır. Ayrıca boyama bulmacaları çocukların hafızalarını geliştirmesi ile birlikte rahatlama becerilerini de öğretmektedir.Bulmacanın sonunda çocuklar özgüven kazanmakta ve bitirdikleri için mutlu olmaktadır.

Çocuklar için bulmaca çözmenin faydaları aşağıda listelenmiştir.

• Konsantrasyon gelişimi: Parçaları bulmak ve yerine oturtmak için çok konsantre olmak gerekmektedir. Konsantrasyon gelişimi çocuklara okulda ve diğer ortamlarda faydalı olmaktadır.
• Görsel hafıza: Günlük yaşamın birçok yönü için çok önemli bir beceridir.
• Mantıksal düşünmenin gelişimi: Mantıksal düşünme, bir çocuğun gelişimi ve becerileri için gereklidir.
• Motor becerileri: Özellikle ince motor becerileri bulmacalar sayesinde geliştirilebilmektedir.

Yaşlılar İçin Bulmaca Neden Önemlidir?

Yaşlılıkta hafızanın canlı tutulması oldukça önemlidir. Bulmaca çözmek, bilgi yarışmaları izlemek yaşlıların hafızalarını aktif bir şekilde kullanabilmelerini ve zinde tutmalarını sağlamaktadır. Yapılan birçok araştırma beyin jimnastiğinin özellikle yaşlılar için oldukça faydalı olduğunu ve bulmaca çözmek gibi aktivitelerin zekayı keskinleştirdiğini ortaya koymaktadır.

Yaşam boyunca kişilerin vücutlarını iyi durumda tutmaları önemlidir. Ancak bu sadece bedensel olarak değil, aynı zamanda zihinsel aktiviteler için de geçerlidir. Bulmacalar, düşünme süreçlerini iyi bir şekilde uyarmaktadır. Böylelikle beyin için bir eğitmen görevi görmektedir. Hafızayı geliştirmek, beyni eğitmek için özellikle çok önemlidir. Yıllar geçtikçe, kişilerin hafızaları büyük ölçüde zayıflamakta ve büyük miktarda bilgiyi zihinde tutmak giderek daha zor hale gelmektedir. Hafıza bozukluğunu önlemek ve gidermek için beyin sürekli eğitilmeli ve bulmaca gibi beyin egzersizleri yapılmalıdır.

Yaşlılar için bulmacanın faydaları aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.

• Hafızayı canlı tutar.
• Alzheimer riskini azaltır.
• Zihinsel fonksiyonlardaki olumsuz değişimler en aza indirgenir.
• Ruh halini yükseltir.
• Stresi azaltır.

Çengel Bulmaca Nedir?

Çengel bulmacaların asıl ismi İsveç tarzı kare bulmacalardır. Türkiye’de İsveç tarzı kare bulmacalar çengel bulmaca adıyla bilinmektedir. Türkiye’de çengel bulmacalar, bulmacalar içerisinde hatırı sayılır bir yere sahiptir. Bu durumun ortaya çıkmasında klasik kare bulmacalardaki uzun soruların yerine kutulara sığmak zorunda olan kısa soruların, dolayısıyla daha kolay olacak çözümlerin payı oldukça büyüktür. Çengel bulmacalarda ipuçları kareler içindedir. Bununla birlikte kelimelerin yazılacakları yönü gösteren oklar bulunmaktadır. Kimi zaman da karelerde birden fazla ipucu bulunabilmektedir.

Çengel bulmacagenellikle kare bulmacanın bir alt kategorisi olarak değerlendirilmektedir. Çengel bulmaca kare bulmaca ile benzerlik gösterse de çengel bulmaca içerisinde soruların yanıtları gösterilen ok işareti yönünde cevaplanmaktadır.

Çengel bulmaca, kare bulmaca gibi bulmaca türlerinin ilk örneği 21 Aralık 1913 yılında Arthur Wynne’nin New York World gazetesinin Pazar eki Fun’da yayınladığı Word Cross olarak isimlendirdiği bulmacadır.

Çengel bulmacada amaç sorulan soruları cevaplayarak cevabı ok işaretinin gösterdiği yöne doğru karelerin içerisine yerleştirip tüm bulmacayı bitirmektir.

Çengel Bulmaca Nasıl Oynanır ve Faydaları Nelerdir?

Çengel bulmacada genelde bulmacanın ortasında ünlü bir kişinin fotoğrafı bulunmaktadır ve sorular içerisinde bu ünlü kişinin kim olduğu da sorulmaktadır. Çengel bulmaca, bulmaca çeşitleri içerisinde en popüler olanıdır. Genellikle her gazete günlük olarak bulmaca ekinde çengel bulmacaya yer vermektedir. Ayrıca gazetelerin web sitelerinde de bu bulmacaları çözmek mümkündür. Çengel bulmaca çözmek çeşitli alanlardaki sorulara cevap verilmesi gerektiğinden genel kültür seviyesini oldukça artırmaktadır.

Çengel bulmacanın nasıl oynandığı aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.

• Satır ve sütunlardan oluşmaktadır ve bu satır ve sütunlar karelere bölünmüştür.
• Karelerin bir kısmında sorular yazmaktadır ve bu soruların kutucuklar arasına sığdırılarak ve ok yönünde cevaplandırılması istenmektedir.
• Bilinmeyen soruların cevapları boş bırakılarak bilinen sorulara cevap verildiğinde boş kalan kutucuklara diğer cevaplardan gelecek harflerin yardımı ile cevaplar tamamlanabilmektedir.

Kare Bulmaca Nedir?

Kare bulmaca, farklı alanlara dair soruların cevaplarının kare ya da dikdörtgen şeklindeki bir tablodaki boş karelerden her birine bir harf yazılarak çözülen bir bulmaca türüdür. Kare bulmaca Amerikan tarzı bir bulmacadır. Cevaplar soldan sağa ya da yukarıdan aşağıya olacak biçimde tabloya yerleştirilmektedir. Soru numaraları her bir satır ve sütunun başında ya da bazı ülkelerde cevabın ilk harfinin yazılacağı kutu içinde bulunmaktadır. Cevaplar birbirlerinden siyah kutucuklarla ayrılmaktadır. Cevaplar birden fazla sözcükten oluşmaktaysa bu durum soru içerisinde belirtilmektedir ve çözüm tablosunda sözcükler tek bir kelime gibi boşluk bırakılmadan art arda yazılmaktadır.

Kare bulmaca, çengel bulmaca gibi bulmaca türlerinin ilk örneği 21 Aralık 1913 yılında Arthur Wynne’nin New York World gazetesinin Pazar eki Fun’da yayınladığı Word Cross olarak isimlendirdiği bulmacadır.

Kare bulmacada amaç sorulara doğru cevaplar vererek tabloya yerleştirmek ve tabloyu tamamlamaktır.

Kare Bulmaca Nasıl Oynanır ve Faydaları Nelerdir?

Kare bulmacanın nasıl oynandığı aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.

• İpuçları soldan sağa ve aşağıdan yukarıya olmak üzere ayrı ayrı listelenmektedir.
• Numaralı alanlar ipuçlarına işaret etmektedir.
• Kelimeler siyah karelerle birbirinden ayrılmaktadır.
• Sorulan soruların cevapları her bir kareye bir harf gelecek şekilde soldan sağa veya yukarıdan aşağıya doğru yazılmalıdır.
• Bilinmeyen sorular boş bırakılarak soldan sağa veya yukarıdan aşağı gelen harflerin yardımı ile cevaplandırabilmektedir.

Kare bulmacanın faydaları aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.

• Yapılan bilimsel araştırmalara göre Bulmaca karelerini çözen insanların kendilerini daha mutlu hissettikleri ortaya çıkmıştır.
• Beyin jimnastiği yaptırmaktadır.
• Öğrencilerin öğrendikleri kelimeleri tekrarlamalarını ve yeni kelimeler öğrenmelerini sağlamaktadır.

Halka Bulmaca Nedir?

Halka bulmaca, kare bulmaca gibi olup her halka kendi içinde saat yönünde ve ters yönde olmak üzere çözülmektedir. Halka bulmacalarda çözülmesi gereken halka şeklinde bir tablonun yanı sıra aşağıda bir kutu dizisi bulunmaktadır. Halkalar cevaplarla doldurulduktan sonra kutu dizisindeki boşluklar numaralarına göre halka içerisinden seçilen harflerle doldurularak gizli kelime ortaya çıkarılabilmektedir. Halka bulmacada amaç halka şeklindeki soru tablosunun doğru cevaplarla doldurulması ve aşağısında bulunan gizli kelimenin de ortaya çıkarılmasıdır.

Halka Bulmaca Nasıl Oynanır ve Faydaları Nelerdir?

Halka bulmacanın nasıl oynandığı aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.

• Bulmacada sorulan soruların cevapları saat yönünde ve ters yönde olmak üzere halka şeklindeki tabloya yerleştirilir.
• Halka şeklindeki tablo tamamlandıktan sonra gizli kelime kutucuklarındaki sayılar tablo üzerinde karşılık gelen harflerle doldurularak gizli kelime ortaya çıkarılır.

Halka bulmacanın faydaları aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.

• Zihni geliştirir.
• Kelime dağarcığını zenginleştirir.
• Merak duygusunu ve araştırma isteğini destekler.

Sudoku Bulmaca Nedir?

Sudoku, sayı yerleştirme oyunu olarak da bilinen mantık tabanlı ve kombinasyonel sayı yerleştirme bulmacasıdır. Sudoku bulmaca Japon zeka oyunlarından bir tanesidir. Sudoku bulmaca 9 x 9 boyutlarında bir diyagramda çözülen ve her satır, her sütun ve her 3 x 3'lük karede 1'den 9'a kadar rakamların birer defa yer almasını gerektiren sayı tabanlı bir zeka oyunudur. Sudoku bulmacasını hazırlayan kişi tek çözümü olması için iyi tasarlanmış belirli sayıları önceden kutucuklara yerleştirmektedir.

Her gün dünya çapında milyonlarca kişi tarafından oynanan Sudoku bulmacasını 1984 yılında Japon Maki Kaji icat etmiştir. Kaji, Japonya'nın ilk bulmaca dergisini kurmuştur. Sudoku bulmaca, uzmanlar tarafından zihinsel yetenekleri keskin tutmanın bir yolu olarak tavsiye edilmektedir. 2006 yılından beri her yıl Dünya Sudoku Şampiyonası düzenlenmektedir.

Sudoku bulmacasının amacı kişilerin 3 boyutlu olarak düşünebilme yeteneğini geliştirmektir. Her sudoku oyununun tek bir çözümü olduğu için tahmin yoluyla çözmek neredeyse imkansızdır. Bundan dolayı verilen sayılardan yola çıkılarak her bir hücreye hangi sayının geleceğinin bulunması gerekmektedir. Kimi kişiler tarafından Sudoku bulmacasının birden fazla çözümü olabileceği iddia edilmektedir. Ancak birden fazla çözümü olan Sudoku oyunu sadece sayı karmaşası oluşturmaktadır. Gerçek Sudoku bulmacasında yalnızca tek bir çözümün olması gerekmektedir.

Bilinen Sudoku bulmaca çeşitleri şunlardır; Kare sayıları ve bölge şekillerine göre çeşitler, Killer Sudoku, Alfabetik Sudoku, Hyper Sudoku / Windoku, İkiz Sudoku, Gattai Sudoku, Samurai Sudoku, Sudoku Küpü, Rubik Küp’tür.

Sudokunun kuralları aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.

• Sudokunun kuralları basittir.
• Her oyun, 3 x 3'lük alanlara ayrılan 3 x 3'lük bloklardan oluşmaktadır.
• Bu durum 9 satırda 81 kutucuk olmasına neden olmaktadır.
• Bazı satırlarda hali hazırda rakamlar mevcuttur.
• Bulmacanın zorluk derecesi arttıkça diyagramdaki rakam sayısı azalmaktadır.
• Boş kutucuklar 1’den 9’a kadar rakamlarla doldurulmalıdır.
• Sudoku bulmacada, her bir rakam yatay ve dikey biçimde olmak üzere her bir sütunda yalnızca bir tane olarak doldurulmalıdır.
• Başlangıçta Sudoku 3 yatay ve 3 dikey bloklar halinde bölünmelidir.
• Yinelenen rakamlara göre satırlardaki rakamları belirlenmelidir.
• Bloklar sistematik olarak incelenmelidir.

Sudoku Nasıl Oynanır ve Faydaları Nelerdir?

Sudoku 9 kare içinde yer alan her bir kare içerisinde yine 9 kare bulunan bir bulmacadır. Her satır ve sütunda bulunan karelerde 1’den 9 kadar olan rakamlardan sadece 1’er defa bulunması gerekmektedir.

Sudokunun nasıl oynandığı aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.

• Sudoku çözmeye başlamadan önce kurşun kalem ve silgi hazırlanmalıdır.
• Boş kutulara 1’den 9’a kadar olan rakamlar yazılmaktadır. Bu aşamada içinde sayılar yazan rakamların üzerleri çizilmelidir. Kutu içerisinde yazılan rakamlar tekrar kullanılmamaktadır.
• Sağa ve sola doğru çizilen çizgilerde aynı satır ve sütunda aynı rakamlar bulunmaması için çift rakamlardan bir tane bırakılacak şekilde silinmelidir.
• Kesinleşen sayıların etrafı çizilmeli ve tüm sayılar için aynı işlem uygulanmalıdır.
• Son iki adım sonrası Sudoku bulmacasına göz atılmalıdır, bu aşamada bazı kutucuklara sadece bir ya da iki kutucuk boş kalmaktadır. Bu kutucuklara gelecek eksik rakamlar ise belli olmaktadır
• Son olarak tüm bulmaca sütunları gözden geçirilmelidir. Her satır ve her sütunda her rakamdan yalnızca birer tane olduğunda bulmaca tamamlanmaktadır.
• Sudoku bulmacada en önemli kural; başlangıçta dikkatli ve emin adımlarla ilerlemektir. Bu aşamalar dikkatli ve doğru bir şekilde uygulandığında sonuca ulaşmak çok kolay olmaktadır.

Sudoku çözmenin faydaları aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.

• Beynin aktif olarak çalışmasını ve jimnastik yapmasını sağlamaktadır.
• Alzheimer olma riskini azaltmakta veya önlemektedir.
• Konsantrasyon ve dikkat becerilerini geliştirmektedir.
• Karar verme becerisini arttırmaktadır.
• Bulmaca çözme yeteneği artırarak başarma ve mutluluk hissi sağlamaktadır.
• Problem çözme ve çözüme ulaşma becerilerini önemli ölçüde arttırmaktadır.
• Çocuklarda ve yetişkinlerde zeka gelişimini pozitif yönde desteklemektedir.
• Analitik düşünme, doğru ve çabuk karar verme becerilerini geliştirmektedir.

Sarmal Bulmaca Nedir?

Tekli ve çiftli sarmal bulmaca olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.Sarmal bulmaca, kare bulmaca gibi olup içten- dışa ve dıştan- içe doğru olarak çözülmektedir. Çiftli sarmal bulmaca da kare bulmaca gibi olup yukarıdan ve aşağıdan olmak üzere iki yönde farklı kelimeler yerleştirilerek çözülmektedir.

Sarmal bulmacada amaç tek sarmal veya çift sarmal şeklindeki soru tablosunun doğru cevaplarla doldurulması ve aşağısında bulunan gizli kelimenin de ortaya çıkarılmasıdır.

Sarmal Bulmaca Nasıl Oynanır ve Faydaları Nelerdir?

Sarmal bulmaca nasıl çözülür sorusunun cevabı aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.

• Tekli sarmal bulmacada sorulan soruların cevapları içten dışa ve dıştan içe yönde olmak üzere sarmal şeklindeki tabloya yerleştirilir.
• Çiftli sarmal bulmacada sorulan soruların cevapları yukarıdan aşağıya ve aşağıdan yukarıya yönde olmak üzere sarmal şeklindeki tabloya yerleştirilir.
• Tekli veya çiftli sarmal şeklindeki tablo tamamlandıktan sonra gizli kelime kutucuklarındaki sayılar tablo üzerinde karşılık gelen harflerle doldurularak gizli kelime ortaya çıkarılır.

Sarmal bulmacanın faydaları aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.

• Zihni geliştirir.
• Kelime dağarcığını zenginleştirir.
• Merak duygusunu ve araştırma isteğini destekler.
• Öğrencilerin okuduklarını anlama ve okuduklarından sonuca varma becerilerini geliştirir.

Kelime Yerleştirme Bulmaca Nedir?

Sözcük bulmacaları içerisinde yer alan kelime yerleştirme bulmacaları bulmaca tablosunun yanında yazan listede verilen kelimelerin soldan sağa veya yukarıdan aşağı okunacak ve her kareye bir harfin gelecek şekilde doldurulmasıdır. Listede tabloya yerleştirilemeyen kelimeler de bulunmaktadır. Ayrıca tabloya ipucu olarak bir kelime yerleştirilmektedir.

Kelime yerleştirme bulmacalarının amacı listede verilen kelimeleri soldan sağa ve yukarıdan aşağı okunacak şekilde, her hücreye bir harf gelecek şekilde boş hücrelere yerleştirmektir.

19. yüzyıl İngilizce yayınlarında çeşitli türden kelime bulmacaları yayınlanmıştır. Ancak modern bulmacanın doğuşu, New York World gazetesinin 21 Aralık 1913'te yayınlanan Pazar baskısında yatmaktadır. Gazeteci olan İngiliz Arthur Wynne, gazete için Word Cross isimli bir kelime bulmacası ortaya çıkarmıştır. Diğer bulmaca türleri de bu tarihten sonra çeşitlenmeye ve yaygınlaşmaya başlamıştır.

Kelime Yerleştirme Bulmaca Nasıl Oynanır ve Faydaları Nelerdir?

Kelime yerleştirme bulmaca oyununun nasıl oynandığı aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.

• Sözcük yerleştirme bulmacasında bir ya da iki sözcük bulmacanın içine yerleştirilmektedir.
• Bulmacaya yerleştirilen sözcüklerden hareket edilerek önceden belirlenen diğer sözcüklerin doğru bir şekilde boş karelere yerleştirilmelidir.
• Listede verilen 3 harfli, 4 harfli, 5 harfli veya 6 harfli veya daha fazla harfli sözcükler bulmaca başlangıcında ipucu olarak verilen bir iki sözcüğe göre doğru kutucuklara yerleştirilmelidir.

Kelime yerleştirme bulmacasının faydaları aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.

• Harf- kelime analizi yapmayı sağlamaktadır.
• Kelimeleri daha iyi tanımayı sağlamaktadır.
• Zihni geliştirir.
• Kelime dağarcığını zenginleştirir.

Resimli Kelime Bulmaca Nedir?

Rakamla belirtilen eşya veya nesnelerin isimlerinin boş kutucuklara doğru bir şekilde yazılmasıyla gerçekleştirilen bir bulmacadır.

Resimli Kelime Bulmaca Nasıl Oynanır ve Faydaları Nelerdir?

Resimli kelime bulmaca oyununun nasıl oynandığı aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.

• Resimli kelime bulmacası iki farklı şekilde oynanabilmektedir.
• Birinci versiyonunda rakamla belirtilen eşya veya nesnelerin isimleri tablodaki boş kutucuklara yerleştirilerek tablo tamamlanabilir.
• İkinci versiyonunda rakamlarla belirtilen eşya veya nesnelerin baş harfleri ok yönüyle belirtilen boş kutucuklara yerleştirilir. Böylelikle baş harflerden yeni bir kelime ortaya çıkmaktadır.

Resimli kelime bulmacasının faydaları aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.

• Resimli bulmacalarda görsel duyular harekete geçirilmektedir.
• Öğrencilerin öğrenilen kelimeleri kolay anımsamaları sağlanmaktadır.
• Yazma becerileri geliştirilebilmektedir.

Fark Bulma Bulmaca Nedir?

Fark bulma bulmacası gazetelerde, çocuk bulmaca kitaplarında ve internet web sitelerinde yayınlanan iki aynı resim arasında 5, 7, 9 gibi sayılarda farklılığın bulunarak işaretlenmesi ile çözülmektedir. Fark bulma bulmaca oyunları oynayanların zekalarını ve dikkat becerilerini geliştiren bir yapıya sahiptir.

Fark bulma bulmacasında amaç iki resim arasındaki belirtilen sayıdaki farkı bulup işaretlemektir.

Fark Bulma Bulmaca Nasıl Oynanır ve Faydaları Nelerdir?

Fark bulma bulmaca oyununun nasıl oynandığı aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.

• Fark bulma bulmacalarında yan yana iki resim bulunmaktadır.
• Bu iki resim belirtilen sayı kadar farklılık dışında tamamen aynı resimlerdir.
• Bu iki resim arasında belirtilen sayı kadar fark bulunarak daire içerisine alınmalıdır.
• Belirtilen sayıdaki fark bulunduğunda bulmaca tamamlanmaktadır.

Fark bulma bulmacası, farkını bul veya iki resim arasındaki farkları bulma gibi isimlerle bilinen bu bulmaca gazetelerde, eğitici çocuk dergilerinin hemen hemen her sayılarında yer bulan ve anne ve babalar tarafından çok bilinen bir oyun, bulmacadır. Fark bulma bulmacaları daha çok dikkat üzerine yoğunlaşmış bir oyundur. Oynayan kişiler birbirine çok benzeyen 2 resim arasındaki farkları ararken tamamen yoğunlaşmak ve odaklanmak zorundadır. Bundan dolayı odaklanma eğitimi üzerine iyi bir alıştırma olmaktadır.

Özellikle çocukların severek oynadıkları fark bulma oyunları sayesinde çocuklar baktıklarını görmeyi öğrenmektedirler. Çocuklar aslında birbirinin tamamen aynısı gibi görünen iki resmin farklı olduğunu fark ettiklerinde bazı şeylere daha dikkatli bakmaları gerektiğini anlamaktadırlar. Bu oyun ile çocuklar kendi ipuçlarını bulabilirler ve her defasında daha da kolay ve çabuk bir şekilde sonuca ulaşmaktadırlar. Bu da çocuklara iyi bir problem çözme yeteneği kazandırmaktadır.

Çocukların dikkat ve odaklanma becerilerine karşı pozitif etkileri olan fark bulma bulmaca oyunu ne kadar görsellik üzerine kurulu bir oyun olsa da çocukların zeka gelişimlerine olumlu derecede etki etmektedir. Bu bulmacada beyin sürekli uyarılmaktadır ve bu sayede beyin hücreleri iyi bir gelişim sağlamaktadır. Ayrıca hafıza gelişimine de katkıda bulunmaktadır.

Bulmacalara Benzer Oyunlar Nelerdir?

Bulmacalara benzer oyunlar aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.

• Mantık Yürütme Becerileri: Mantık Yürütme Becerileri; 5- 11 yaş aralığında bulunan kişilerin mantıksal düşünebilme becerisini geliştiren eğitim modeli setidir. İçerisinde bulmacalara benzeyen mantık problemleri bulunmaktadır.
• Matematiksel Düşünme ve İşlem Becerileri: Aşama aşama, doğru verilen bir matematik eğitim setidir. İçerisinde bulmacalara benzeyen matematik problemleri bulunmaktadır.
• IQ Geliştirme ve Kodlama: IQ Geliştirme ve Kodlama kitabı; 5- 11 yaş aralığında bulunan kişilerin IQ ve kodlama becerisini geliştiren eğitim modeli setidir. İçerisinde bulmacalara benzeyen IQ geliştirme ve kodlama etkinlikleri bulunmaktadır.
• Dikkat Geliştirme Becerileri: Dikkat Geliştirme Becerileri; 5- 11 yaş aralığında bulunan kişilerin dikkat ve konsantrasyon becerisini geliştiren eğitim modeli setidir. İçerisinde bulmacalara benzeyen dikkat geliştirme etkinlikleri bulunmaktadır.
• Bil Bakalım Kim Kutu Oyunu: Klasik tahmin etme oyunu olan Bil Bakalım Kim Oyunu sorulan sorulara verilen cevaplarla sonuca ulaşma açısından bulmacalara benzemektedir.
• Da- Ga Bilişsel Beceri ve Zeka Oyunu: DA-GA, 6 yaş ve üzeri çocuk ve yetişkinlere uygun grup oyunları kategorisine dahil olan bir bilişsel beceri ve zeka oyunudur. Bu oyunda renkler ve desenler üst üste gelemez. Bu yönüyle Sudoku bulmacasını benzemektedir.
• iBon Ahşap Şekil Zeka Oyunu: İbon Ahşap Şekil Zeka oyunu Çocukları eğlendirirken düşündüren bir oyundur. Algı ve hafızayı güçlendirir ve dikkat ve konsantrasyon becerilerini geliştirir. Hafıza güçlendirme ve dikkat, konsantrasyon becerilerini geliştirme yönünden bulmacalara benzemektedir.
• Hid IQ Matematiksel Görsel Algı ve Zeka Oyunu: 6 yaş ve üzeri tüm bireylerin oynayabileceği görsel algı, hız, planlama, üç boyutlu, düşünme becerilerini geliştirebilen bireysel ya da grup oyunudur. Bireysel de oynanabilme ve üç boyutlu düşünme özelliklerinden dolayı Sudoku gibi bulmacalara benzemektedir.
• Shapes Puzzle Parça Birleştirme Zeka Oyunu: Shapes Puzzle Parça Birleştirme Zeka oyunu 1 veya 2 kişi ile oynanmaktadır. Kartların ön yüzünde bir geometrik şeklin parçaları, arka yüzünde ise bir resim yer almaktadır. Bireysel de oynanabilme ve görsel algı becerisi gerektirdiğinden bulmacalara benzemektedir.
• Beşle 5 Görsel Algı ve Zeka Oyunu: Beşle, 5 Görsel Algı ve Zeka Oyunu zenginleştirilmiş eğitim modeli, yenilikçi, üretken, görsel algısı güçlü, düşünme becerisi geliştirmektedir. Görsel algıyı kuvvetlendirmesi bakımından bulmacalara benzemektedir.
• Dörtle 4 Pul Zeka Oyunu: Dörtle 4 Pul Zeka oyununda amaç stratejik düşünüp rakibin piyonunu engellemeye çalışırken kendi piyonunuzu rakipten önce karşı tarafa geçirmektir. Stratejik düşünme özelliğinden dolayı bulmacalara benzemektedir.
• Kare- Kod Karelerin Gizemi Zeka Oyunu: Tek başına oynanacak oyunlardan Kare- Kod Karelerin Gizemi Zeka Oyunu 12 farklı şekil ve farklı düşündürebilen oyun kurgusu sunmaktadır. Bireysel oynanabilme ve düşündürme özelliklerinden dolayı bulmacalara benzemektedir.
• Desen Bilişsel Beceri ve Zeka Oyunu: Düşündürerek öğreten Desen Bilişsel Beceri ve Zeka Oyunu renklerin ve desenlerin uyumuyla tasarlanmıştır. İçerisinde 8 kart ve yüzlerce olasılık bulunmaktadır. Görsel algıyı ve zeka gelişimini desteklemesi bakımından bulmacalara benzemektedir.
• Onla Zeka Oyunu: ONLA zeka kutu oyunu görsel hafızayı geliştirmekte ve işlem becerisini artırmaktadır. Görsel zekayı geliştirme ve işlem becerileri gerektirmesi bakımından bulmacalara benzemektedir.
• Colour Shapes Renkli Ahşap Taşlı Zeka Oyunu: Colour Shapes Renkli Ahşap Taşlı zeka oyunu okul öncesi dönemi için geometrik şekiller ve renklerin oyunla öğretimi için tasarlanmıştır. Görsel algıya dayalı olan bu kutu oyunu Fark Bulma Bulmacalarına benzemektedir.
• Pattern Way Ahşap Üçgen Zeka Oyunu: Pattern Way Ahşap Üçgen Zeka Oyunu olay sıralama ve örüntüye dayanmaktadır. Çocukların erken yaşlarda görsel zekalarını geliştirebilmelerini sağlamaktadır. Bu yönleriyle Fark Bulma Bulmacaları gibi görsel algı gerektiren bulmacalara benzemektedir.