Aile oyunları, çocukların ilk ve en önemli sosyal çevrelerinin aileleri olmasından dolayı oldukça önemlidir. Ailecek yapılan nitelikli etkinliklerin, çocukların sosyal ve duyuşsal gelişimleri açısından oldukça büyük bir önem taşıdığı bilinmektedir. Bu nitelikli etkinlikler arasında yer alan oyunlar, çocuklar için eğlenceden çok daha fazlası olmaktadır. Oyunlar, her yaş düzeyinde bulunan bireylerin psikolojik iyi oluşu için gerekli görülmektedir. Oyunlar aile bağlarını ve aile içi iletişimi kuvvetlendirmektedir. Bununla birlikte zihinleri dinlendirmekte, yenilemekte ve yaratıcılığı artırmaktadır. Beraber oyun oynayan aile üyeleri birbirlerine karşı daha destekleyici ve anlayışlı olmaktadırlar. Aynı zamanda aile içinde ortaya çıkabilecek bazı olumsuz durumlar da oyunun gücüyle aşılabilmektedir. Oyun, evi sıcacık bir yuva hâline getirebilir. Çocuklarını hayata ve geleceğe daha sağlıklı ve sağlam hazırlamak isteyen ebeveynler buldukları her fırsatta çocukları ile birlikte oyun oynamaktadır.
Oyunun oynamanın pek çok faydası vardır. Bunlardan bir tanesi de aile içi iletişimi tesis etmesidir. Ebeveynler ile çocuklar arasındaki ilişkinin önemli bir kısmı oyun aracılığı ile gerçekleşmektedir. Oyunlar sayesinde aileler çocuklarına yaklaşabilirler ve onları keşfetme imkânı bulurlar. Aileler çocuklarıyla oyun oynayarak hem onlarla keyifli vakit geçirmek hem de onlara bir şeyler öğretmek amacı taşımaktadırlar. Bundan dolayı çocuğuyla ilişkisini daha kuvvetli hale getirmek isteyen ebeveynler önce çocuğuyla oyun oynamalı daha da sonra oynadıkları oyunu olumlu hale getirmelidirler.
Top ve ip çocukların oynadığı en eski oyun araçlarındandır. Türkiye’de geçmişte oynanan eski çocuk oyunları taşın uzağa atılmasını hedefleyen ya da bir taşla başka bir taşı vurma oyunları olduğu gibi, bez kumaştan veya deriden, meşinden yapılmış toplarla oynanan koşmaca veya kovalamaca türü oyunlardır. Bununla birlikte cirit oyunu gibi, değneklerle oynanan top oyunları da bulunmaktadır. Çocukların oyun etkinlikleri ve kullandıkları araçlar onların çocukluğunun önemli bir parçası olmaktadır.
Geçmişten günümüze oyunların yalnızca tarzları kalırken, kullanılan materyaller değişmiştir. Bebeklerin materyali bezken plastik olmuş, arabaların materyalleri teller veya tahta iken pilli plastik arabalar olmuştur. Beştaş, dokuz taş gibi oyunların yerini bilardo ve bowling gibi modern oyunlar almıştır.
Geçmişte çocuklar çamurdan oyuncaklar yaparken günümüzde oyun hamurundan oyuncaklar yapmaktadırlar. Eskiden çocuklar sabahtan akşama kadar sokakta oynarlarken günümüzde daha çok evlerinde oynamaya başlamışlardır. Çünkü kentleşmeye bağlı olarak binalar artmış ve oyun alanları azalmıştır. Bundan dolayı sokak oyunlarının yerine evde bilgisayar oyunları oynanmaktadır. Artık günümüzde oyun denince akla bilgisayar oyunları gelmektedir. Geçmişte oynanan çocuk oyunlarında arkadaşlık ortamı oluşturulabilirken günümüzde oynanan bilgisayar oyunları çocukları birbirinden uzaklaştırmakta ve sonunda da arkadaşlık ilişkilerinin zayıflamasına yol açmaktadır.
Aile Oyunlarının Faydaları Nelerdir?
Özellikle çocuklar için aile oyunları oynamak oldukça önemli ve faydalıdır. Bunun sebebi çocukların aileleri ile birlikte kaliteli zaman geçirirlerken aynı anda birden fazla farklı ve yeni şey öğrenmekten zevk alabilmeleridir.
Aile oyunları oynamak hem ebeveynler hem de çocuklar için çok faydalıdır. Bu sayede aileler çocukları ile birlikte zaman geçirip ve onları biraz daha iyi tanıma fırsatı bulmaktadırlar. Diğer taraftan çocuklar aileleriyle beraber oyun oynarken pek çok yeni şey öğrenirler.
Bütün çocuklar aileleriyle oyun oynamayı sevmektedirler. Bu oyunlar birlikte vakit geçirmenin yanı sıra, çocukların fiziksel ve duygusal gelişimleri için de çok önemlidir. Bundan dolayı aile oyunları oynamak tüm aileye fayda sağlamaktadır.
Aile oyunlarının faydaları aşağıda listelenmiştir.
- Anne baba arasındaki bağı güçlendirmektedir. Oyun oynarken farklı bir şekilde iletişim kuracaklarından birbirlerini daha iyi tanımaları mümkün olmaktadır.
- Ailece oyun oynamak çocukların aile kavramını benimsemelerine yardımcı olmaktadır.
- Oyun oynamak eğlenceli ve rahatlatıcıdır. Oyun oynamak endorfin hormonunu artırarak kişilerin kendilerini pozitif ve keyifli hissetmelerini sağlamaktadır.
- Eğlenirken aynı zamanda öğretir. Çocuklar oyunlar sayesinde problemleri keşfedebilir, araştırabilir ve çözmeye çalışabilirler. Ayrıca oyunlar günlük yaşamda faydalı olabilecek merak ve becerilerin geliştirilmesini de desteklemektedir.
- Çocukların öz saygısını geliştirir. Aileler çocuklarıyla oyun oynadıklarında onların kendileri için ne kadar önemli olduklarını hissettirmelidirler. Böylece benlik kavramları ve saygıları gelişecektir.
- Ebeveynlerle oyun oynamak çocukların akıllarında kalıcı ve güzel anıların birikmesini sağlayarak ileriki hayatlarına etki etmektedir.
- Duygularını kontrol edebilmeyi öğretir. Aynı zamanda diğer insanların duygularını ve birlikte oynarken onların nasıl hissettiklerini tanımlamayı da öğrenmektedirler.
- Aile oyunları çocukların yeteneklerini göstermelerini sağlar.
- Yaratıcılığı ve okul başarısını teşvik eder.
- Oyunu kazanmak için çocukların odaklanması ve dikkat etmesi gerekmektedir. Bundan dolayı oyun oynamak dikkat becerilerini geliştirmektedir.
- Sosyal ve duygusal yetenekleri geliştirir.
Aile Oyunları Oynarken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Oyunlar çocukların hayal dünyalarını, el becerilerini, bedensel, bilişsel ve duygusal gelişimlerini desteklemekte ve yaratıcılıklarını kullanmalarına imkân tanımaktadır. Çocuklar oyunlar sayesinde çevrelerindeki dünya ile etkileşime girerek deneyimlerini pekiştirmekte ve sosyal roller ile kuralları deneyimlemektedirler.
Aileler uzun bir gün bitiminde yorgun olsalar dahi en önemli şey çocukları ile birlikte vakit geçirmeleridir. Ailesinin varlığını daima hisseden bir çocuk, oyun oynama sürecindeki destekler sayesinde hayal gücünü çok fazla geliştirebilmektedir. En önemlisi birlikte vakit geçirmek olduğundan harika bir fikir bulunmasına gerek yoktur. Kimi zaman yalnızca bir hikâye okunabilir, biraz oyun oynayabilir ya bilmeceler cevaplandırılabilmektedir.
Aileler çocuklarının oyunlarına dikkatli bir şekilde eşlik ettiklerinde onların iç dünyalarına inebilmekte ve yaşadıkları duyguları oyunlarında gözlemleyebilmektedirler. Oyunlar, ebeveynlere çocuklarıyla iletişim ve etkileşim kurmak adına harika bir fırsat sunmaktadır.
Ailelerin oyun oynarken dikkat etmesi gerektiği hususlar aşağıda gerekçeleriyle listelenmiştir.
- Çocuk oyun kurarken ona müdahale edilmemelidir. Çocuğun kendi kendine kurguladığı ve harekete geçirdiği oyunlar sayesinde özgür iradeyle düşünme becerisi gelişmektedir.
- Oyun sırasında çocuk zorlanmamalıdır. Çocuklar bazı oyunları tekrar tekrar oynamak istemektedirler. Böyle bir durumda çocuk yetersiz görülmemeli ve tekrarladığı oyunu kavrayana kadar ona müdahale edilmemelidir. Böylelikle kendi başına öğrendiği oyunla odaklanma becerisi gelişmesine izin verilmelidir.
- Çocuğun oyun seçimine saygı gösterilmelidir. Faydalı olacağı düşünülen bir oyunu ısrarla oynatmak yerine çocuğun fikirleri önemsenmelidir. Eğer sunulan oyun farklı bir şekilde oynanmaya başlanıyorsa bu duruma engel olmamalıdır. Çocukların gördüğü nesnelerin onun hayal dünyalarına daha yaratıcı şekillerde yansıdığı göz ardı edilmemelidir.
- Taklit ve rol oyunlarıyla duyguları anlaması için yol gösterilmelidir. Hayal dünyasını oyunla birleştiren çocukların anlatma becerileri gelişirken farklı duyguları tanımaları da kolaylaşmaktadır.
- Soru sormak yerine açıklayıcı cümleler kullanılmalıdır. Bazı sorular çocukların kendilerini ifade etmelerini zorlaştırabilmektedir. Dolayısıyla oynanan oyunla sorular sormak yerine detaylı yorumlar yapılmalıdır.
- Son olarak, çocukların en çok ihtiyaç duydukları şeyin sevgi, takdir edilme ve ebeveynlerinin ilgisi olduğu unutulmamalıdır.
Geçmişten Günümüze Aile Oyunlarındaki Değişiklikler Nelerdir?
Geçmişte oynanan oyunların çoğunluğunun dışarıda ve geniş alanlarda oynandığı günümüzde ise çocukların bu fırsatı bulamamaları sonucunda daha çok evlerde bilgisayar başında ya da futbol sahası gibi amacı belli spor alanlarında oynamayı tercih ettikleri söylenebilmektedir. Geçmişte sıkça oynanan oyunların günümüzde artık oynanmadığı oyun sayıları, oyun türleri ve grup oyunlarının geçmişten günümüze doğru azaldığı görülmektedir. Dolayısıyla geçmişte oynanan oyunlar günümüze doğru süreklilik göstermemektedir. Bundan dolayı kültürün taşıyıcı ögelerinden olan aile çocuk oyunlarının yazılı hale getirilmediği zaman bir süre sonra yok olacağını söylemek yanlış olmayacaktır.
Eski zamanlarda çocuklar, oynadıkları oyunların tamamını aile bireyleri veya arkadaşlarıyla oynamışlardır. Ancak günümüz çocukları oyunlarını hem bireysel hem arkadaş gruplarıyla hem de aile bireyleriyle oynamaktadırlar. Yeni nesil çocuklarının ağırlıklı olarak bireysel oyunları tercih etmelerinin sebepleri; aile yapısının değişmesi, çocuk sayısının yani kardeş sayısının günümüzde daha az olması ve güvenlik sorunları gibi nedenlerden kaynaklanmaktadır.
Geçmişte oynanan oyunları günümüz oyunları ile karşılaştırdığımız zaman eğlenceli oldukları ve birlik beraberlik içerisinde bir şeylerin paylaşıldığı görülmektedir. Aile bireyleriyle etkileşim halinde olunduğu ve bununla birlikte yeni arkadaşlıkların da edinildiği bilinmektedir. Geçmişte ailecek oynanan oyunlar ev içerisinde veya açık havada olmakla birlikte en önemli özelliği birlik beraberlik içerisinde olmasıdır. Geçmişte tercih edilen bazı oyunlar; uzun eşek, körebe, bilye, gazoz kapakları, seksek, saklambaç, çelik- çomak, mendil kapmaca gibi oyunlardır.
Günümüzde ise bireysel ve aile olarak hareketlilik azalmış daha çok teknoloji bağımlısı haline gelinmiştir. Bilgisayarların kısa süre içerisinde neredeyse tüm evlere girmesi aynı zamanda internetin de yaygınlaşması ile birlikte çocuklar dışarıya çıkmak veya evde aileleriyle vakit geçirmek yerine evde sanal ortamda birbirleriyle oyun oynamayı tercih etmektedirler.
Geçmişteki oyun kültürü ile günümüzdeki oyun kültürü arasındaki farklar her alanda kendisini göstermektedir. Günümüzde oynanan oyunlar teknolojinin de etkisiyle gerçek bir oyun olmamaktadır. Dolayısıyla aile ve arkadaşlar arasında olması gereken iletişim ve değerler kaybedilmektedir. Aile bireyleri arasındaki bağlar zayıflamakta ve çocuklar aileleriyle yakınlık kuramamaktadırlar.
Ailelerin çocuklarını teknolojinin olumsuz etkilerinden olabildiğince uzak tutarak enerjilerini daha iyi yerlere yönlendirmelerini desteklemeleri gerekmektedir. Geçmişte sokaklarda oynayan, kolay sosyalleşebilen çocuklar artık aile içinde ve aile dışında daha içine kapanık ve mutsuz olmaktadırlar. Dolayısıyla günümüz aileleri çocuklarına karşı olan tutumlarını değiştirmelidirler.
Geçmişte aileler bebeklerinin el çırpmasına, değişik sözcükler çıkarmasına, oyunlar oynamasına sevinmiş ve bununla övünmüştür. Fakat artık aileler tablet kullanabilen çocuklarıyla övünmekte, birbirlerine çocuklarının telefonlarla tabletlerle yaptığı işleri anlatmaktadırlar. Çocuklar, doğdukları andan itibaren kontrolsüzce televizyon izlemeye başladıkları için teknolojinin çoğu zaman yaydığı sevimsiz enerji ile neşesiz ve donuk hale gelmektedirler.
Aile Oyunlarının Çocuklara Faydaları Nelerdir?
Çocukların hayal dünyalarına girebilmek için onlarla vakit geçirmek ve onların yönlendirmelerine uymak gerekmektedir. Aile oyunlarının çocuklara faydaları aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.
- Çocukların duygularının yönetilmesini sağlar.
- Bilişsel yönden gelişimi destekler.
- Konuşma biçimini düzenler.
- İletişim kurma becerisini kolaylaştırır.
- Odaklanmayı ve dikkat becerisini geliştirir.
- Hayal gücünü genişletir ve destekler.
- Hayattaki rollerin tanınmasına imkân sunar.
- İnsanlara yardım etmeyi öğretir.
- Huysuz ve hırçın olan çocukların sakinleşmesine yardımcı olur.
- Pozitif düşüncelerin oluşmasına yardımcı olduğundan ruhsal yönden rahatlama sağlar.
- Hareketli oyunlar kas yapılarının gelişmesine yardımcı olur.
Aile Oyunları Satın Alırken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Aile oyunları satın alırken nelere dikkat edilmesi gerektiği aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.
- Yaş sınırlamalarına dikkat edilmelidir. Oyun firmaları ürettikleri oyunların üzerlerine yaş sınırları koymaktadırlar ve belirtilen yaşın altında olan çocuklar için söz konusu oyunun zararlı olabileceği uyarısında bulunmaktadırlar. Bu uyarı oyun satın alırken dikkat edilmesi gereken unsurların başında gelmektedir. Satın alınacak oyun hangi çocuk için alınacak ise çocuğun yaşı ve gelişim düzeyi göz önünde bulundurulmalıdır. Bunlarla birlikte çocuğun bireysel özellikleri de dikkate alınmalıdır.
- Küçük parçalar içeren oyunlara dikkat edilmelidir. Satın alınacak oyun küçük parçalar içeriyorsa ayrıca bir özen gösterilmesi gerekmektedir. Çünkü çocuklarda doğumlarından itibaren uzun süreler devam eden ağızla nesneleri tanıma süreci tehlikeli bir dönemdir. Dolayısıyla küçük parçalı oyunlar 3 yaş, bazı durumlarda ise 4 yaşından sonra kullanılmalıdır.
- Çocuklara zarar vermeyen ham maddelerden üretilmiş oyunlar tercih edilmelidir. Oyun seçiminde dikkat edilmesi gereken hususların en önemlilerinden biri de oyunun üretildiği ham maddedir. Satın alınması düşünülen oyunların kanserojen veya daha farklı zararlı kimyasallar içermemesi oldukça önemlidir. Bu konuda ailelerin oyun güvenliği yönetmeliğine uygun ve yönetmelikte istenen standartları taşıyan üreticilerin ürettiği oyunları tercih etmesi gerekmektedir.
- Çocukların fiziksel, zihinsel ve duygusal gelişimlerine katkı sağlayacak eğitici oyunlar tercih edilmelidir. Yaratıcılığı destekleyen, zihnin aktif kullanımını sağlayan, işlem yapabilme kapasitesini arttıran, öz bakım becerilerini kuvvetlendiren, motor becerilerin gelişmesine katkıda bulunan, diğer çocuklar veya kişiler ya da doğayla etkileşim kurulmasını sağlayan oyunlar bulunmalı ve bu oyunlardan çocuğa uygun olanlar tercih edilmelidir.
- Pahalı oyunun doğru oyun anlamına gelmediği bilinmelidir. Çocuklar oyunlara yetişkinlerin baktığı gözle bakmamaktadırlar. Çocuklar oyunların hangi ülkeden geldiği veya nasıl bir fiyat etiketine sahip olduğuyla ilgilenmemektedirler. Bazen büyük bir heyecanla yüksek bir fiyata alınan oyun çocuk tarafından ilgi görmemekte hatta hayal kırıklığı yaşatabilmektedir. Pahalı ve gösterişli bir oyuncak yerine basit ve sade bir oyun çocukların daha çok sevdiği oyun olabilmektedir. Çocuk için yapılması gereken ve en önemli olan nokta onun hayal dünyasını harekete besleyen ve bilişsel süreçlerini aktif hale getiren öğretici özellikli oyunların seçilmesidir.
Evde Ailecek Ne Oynanır?
Evde ailecek geçirilebilecek vakitlerde televizyondan ve telefondan uzaklaşıp hem eğlenmeye hem de iletişimi kuvvetlendirmeye yarayan oyunlar oynamak oldukça önemlidir. Evde oynanabilecek oyunlar hem çocukların hem de yetişkinlerin eğlenmesini sağlayarak, aile içi iletişimi güçlendirmektedir. Aşağıda ailecek oynanabilecek eğlenceli oyun önerileri bulunmaktadır.
Sessiz Sinema
Evde ailecek oynanabilecek en popüler oyunlardan biri sessiz sinemadır. Çoğunlukla herkes tarafından bilinen sessiz sinema karşılıklı iki takım halinde oynanmaktadır. Sessiz sinemada oyuncular kendi takım arkadaşlarına diğer takımın seçtiği bir filmi sessiz bir şekilde yalnızca beden dili kullanarak anlatmaktadırlar. En çok doğru tahmini yapan takım oyunu kazanmaktadır.
İsim- Şehir
Kalem ve kâğıt ile oynanabilen isim- şehir oyunu, kalabalık aileler için idealdir. İsim- şehir oyunu okuma yazma bilen çocuklarla oynanabilecek en keyifli oyunlardan bir tanesidir. Her oyun başlangıcında alfabeden bir harf seçilir ve oyuncuların isim, şehir, hayvan, bitki, eşya gibi kategorilerin altına bu harf ile başlayan örnekler yazması gerekmektedir. Aynı cevabı veren oyuncular 5 puan, diğer cevaplar ise 10 puan almaktadır. Oyunda en çok puanı toplayan kişi birinci olmaktadır.
Kulaktan Kulağa
Özellikle kalabalık aile bireyleri arasında oynanabilen eğlenceli bir oyundur. Kulaktan kulağa oyununda oyuncular yan yana bir sıra halinde dizilir. Sıranın başında bulunan oyuncu yanındakinin kulağına bir cümleyi bir kere fısıldar. Daha sonra sıradakiler bu cümleyi yanındakilere aktarır. En sondaki oyuncunun anladığı cümleyi sesli bir şekilde söylemesi ile oyun turu sonlanır. Oyunda amaç cümlenin doğru şekilde baştan sona aktarılması ve sondaki oyuncunun bunu doğru bir şekilde seslendirilmesidir.
Dışarıda Ailecek Ne Oynanır?
Açık hava oyunları çocukların sağlıklı büyümeleri için gereklidir. Çocukların açık havada oyun oynama süreleri günümüzde teknolojinin de ilerlemesiyle azalmış durumdadır. Dışarıda oynamayan çocuklar hareketsiz çocuklar demektir. Açık havada oynanan oyunlar çocukların gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır.
Dışarıda oynanan oyunlar çocukların motor becerilerinin gelişmesine katkıda bulunmaktadır. Koşma, atlama ve tırmanma gibi hareketler ağırlık ve denge gibi kavramlarının gelişmesine yardımcı olmaktadır. Bununla birlikte çocukların doğayla tanışmaları için de fırsat verilmiş olmaktadır.
Dışarıda ailecek oynanabilecek oyunlar aşağıda listelenmiştir.
- Saklambaç
- Çocuklara özel engel parkuru
- Açık hava dev satranç
- Su oyunları
Aile Oyunları Kaç Türe Ayrılmaktadır?
Ailelerin çocuklarıyla sıcak bir ilişki kurması çocukların duygusal sağlıkları açısından oldukça önemlidir. Aile ile çocuk arasında bağ kurulmasında doğumdan itibaren anne babaların bebeğin temel ihtiyaçlarını karşılama, dokunma ve sosyal etkileşimi büyük rol oynamaktadır. Sosyal iletişim ve etkileşimin en önemli ayaklarından biri ise oyundur.
Aile oyun türleri aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.
- Yönlendirilmemiş Çocuk Merkezli Oyunlar: Yönlendirilmemiş çocuk merkezli oyunlar oynamaya çocukların ellerine ahşap bloklar, bebekler, bebek evleri, kuklalar, oyun hamuru, sanatla malzemeleri, hayvan figürleri, araba veya traktör benzeri taşıtlar gibi hayal dünyalarını ve yaratıcılıklarını destekleyen materyaller verilerek başlanmalıdır. Daha sonra da çocukların oyunu kendi isteklerine göre yönlendirmelerine izin verilmelidir. Eğer çocuk isterse aile bireyleri oyuna dahil olmalıdır. Anne babalara en azından haftada bir kere çocuklarıyla çocuk merkezli oyunlar oynamaları tavsiye edilmektedir. Çocuk merkezli oyunlar, çocukların kendilerini güvende hissetmelerine ve sevildiklerini anlamalarını sağlamaktadır. Aynı zamanda çocuklar yönlendirilmemiş oyunlara aile içi çatışmalarını ya da geçmişteki travmalarını dahil ederek iyileşme sağlayabilmektedirler.
- Belli Bir Konu Ya Da Tema İçeren Sembolik Oyunlar: Belli bir konu ya da tema içeren sembolik oyunlar özellikle çocukların geçmişte yaşamış oldukları travmaları iyileştirmede etkin bir rol oynayabilmektedir. Bu tarz oyunlar oynanırken çocukların travma yaşadıkları konu ile ilgili birtakım oyuncakları kullanarak veya oyunun içeriğiyle ilgili öneride bulunarak rehber olunabilmektedir.
- Çocuğun Davranışı Doğrultusunda Geliştirilen Oyunlar: Çocuğun davranışı doğrultusunda geliştirilen oyunlar aile bireyleri tarafından tekrar edilip çocukların davranışına bağlı olarak gelişen herhangi bir etkinlik olabilmektedir. Bu oyunlar ile çocuk ve aile arasında sıcak ve samimi bir bağlantı kurulabilmektedir. Bu tür oyunlar arasında küçük çocukların en sevdiği oyun sırt dönme oyunudur. Taklit oyunları da bu tür oyunların içerisindedir. Çocukların (ağlamak dışında) yaptıklarının taklit edilmesi oldukça hoşlarına gitmektedir.
- Saçma Oyunlar: Saçma oyunlar aile bireyinin veya çocuğun bilinçli olarak anlamsız hareketler yaptıkları veya eğlenceli bir şekilde abartarak oynadıkları oyunlardır. Bu tarz oyunları aile ya da çocuk başlatabilmektedir. Saçma oyunlar disiplin sorunu yaşayan çocuklar için veya korkuları olan çocuklar için faydalı olabilmektedir. Örneğin; banyo yapmak istemeyen bir çocuk için denizden kovalarla su çıkartıyormuş mizanseni ile banyo yaptırılarak bu davranış kazandırılabilir veya köpekten korkan bir çocuk içinse havlama sesi abartılarak korkması gereken bir durum olmadığı öğretilebilmektedir. Bu gibi oyunlar oynayan çocuklar iş birliğine açık hale gelmektedirler.
- Ayrılık Oyunları: Ayrılık oyunları çocuklarla arada kısa süreli görsel ve mekânsal ayrılık oluşturmaya dayanmaktadır. Bu türe örnek olabilecek en iyi oyun saklambaçtır. Saklambaç özellikle küçük yaştaki çocukların favori oyunlarından bir tanesidir. Bu gibi oyunlarla daha önce ayrılık travması veya kayıp yaşamış çocukların duygusal korkularını yenmeleri için fırsat oluşturulabilmektedir. Bu gibi oyunlar ayrıca daha önce hiç ayrılık veya kayıp yaşamamış olsalar da terk edilme ve ayrı kalma korkusu yaşayan çocuklar için de faydalı olmaktadır.
- Gücün Çocukta Olduğu Oyunlar: Gücün çocukta olduğu oyunlarda çocukların davranışı doğrultusunda gelişen oyunlara benzer olarak ya çocuk taklit edilmekte veya verdiği komutlar uygulanmaktadır. Bu oyunlarda yetişkinler daha çok rol yapmaktadırlar. Bu tarz oyunlar çoğunlukla hareketli oyunlardır. Bu oyun türüne verilebilecek en iyi örnek yastık savaşıdır. Çocuklar daha kuvvetsiz olsa da yastık savaşında genellikle çocukların yenmesine izin verilmektedir. Kimi anne baba bu tarz oyunların çocuklarda saldırganlığa sebep olabileceğinden dolayı endişelenmektedir. Ancak tam aksine bu gibi oyunlardan sonra çocukların saldırganlıklarının azaldığı ve iş birliğine yatkınlıklarının arttığı keşfedilmiştir. Bunun sebebi çocukların bu tür oyunlar sayesinde hayal kırıklığı, endişe, öfke ve güçsüzlük gibi acı veren duygulardan kurtulmalarıdır.
- Çocuğun Yaşça Geriye Gittiği Oyunlar: Özellikle 3- 6 yaş arasında bulunan çocukların kardeşleri olduğunda bebek gibi konuşmaya başladıkları görülmektedir. Bu durum ilgi ihtiyacından dolayı ortaya çıkmaktadır. Çocuklar bu dönemler kendi yerlerinin sarsıldığını hissetmektedirler. Bu gibi durumlarda çocukların kendi oluşturdukları oyunlara dahil olmak faydalı olabilmektedir.
- Fiziksel Temas Gerektiren Oyunlar: Oyunların en önemli işlevlerinden biri çocukların başkalarıyla fiziksel bağ kurabilmelerine yardımcı olmasıdır. Bu oyunlar sayesinde aradaki bağı güçlendirilebilmektedir. Oyunlardaki eğlence paylaşımı ve fiziksel temaslar aradaki sevgi bağını sağlamlaştıran güçlü ve önemli bir faktördür. Çocuklar bu gibi oyunlarda özgüven, saygı ve aidiyet hissetmektedirler. Temas edilmek çocukların kendi bedenleri hakkında olumlu duygular geliştirmesini sağlamaktadır. Fiziksel temas gerektiren oyunlara en iyi örnek koşarak kucaklaşma oyunudur. Ayrıca oynanan her oyuna fiziksel temas dahil edilerek ilişkiler kuvvetlendirilebilmektedir.
- İşbirliğine Dayanan Oyun ve Aktiviteler: İşbirliği içerisinde gerçekleştirilen etkinlikler çocuklarla aileler arasındaki bağı güçlendirmektedir. Çocuklarla birlikte yapılabilecek aktivitelerden olan ahşap blokları sırayla bir çocuğun bir aile bireyinin üst üste koyarak kule yapması oyunu bu tür oyunlara örnek olabilmektedir. Yarışarak oynamak da zaman zaman eğlenceli olmaktadır fakat bu oyunlar rekabete dayalı olmamalıdır. Kutu oyunları da işbirliğine dayanan oyunlar içerisine girmektedir.
2 Yaşındaki Çocuklarla Oynanabilecek Oyunlar Nelerdir?
2 yaşındaki çocuklar motor hareket kapasitelerini oldukça artırdıkları için hiçbir yerde durmak istememekte ve sürekli hareket etmek istemektedirler. Kendi sınırlarını görmeye çalışmaktadırlar. Bu dönemde çocukların hem fiziksel gücünü keşfetmelerini sağlamak hem de bu gücü yaratıcı bir sürece çevirmeye çalışmak anne babaların önemli görevlerindendir.
2 yaşındaki çocuklarla oynanabilecek oyunlar aşağıda listelenmiştir.
- Balon Yakalama
- Neye Bastım, Ne Hissettim?
- Yapışkan Top
- Renkli Makarnalar
- Denge Oyunu
3 Yaşındaki Çocuklarla Oynanabilecek Oyunlar Nelerdir?
3 yaşındaki çocukların farkındalıkları artmaktadır ve hayatı kavramaya başlamaktadırlar. Yaşlarına göre bilgi birikimleri arttığından bu dönemde canları çabuk sıkılabilmektedir ve sürekli bir aktivite yapmak, oynamak ve enerjilerini atmak istemektedirler. Bundan dolayı oyun onlar için her şeyden önce gelmektedir.
3 yaşındaki çocuklarla oynanabilecek oyunlar aşağıda listelenmiştir.
4 Yaşındaki Çocuklarla Oynanabilecek Oyunlar Nelerdir?
4 yaşındaki çocuklar çok fazla hareketli olduğundan onları zapt etmek doğruya ve güzele kanalize edebilmek için hem eğlenmelerine hem de öğrenme isteklerine cevap verilmesi gerekmektedir. 4 yaşına gelen bir çocuğun öğrenme isteği, eşyalara karşı ilgi ve merakı diğer yaşlara göre çok daha fazla olmaktadır. Özellikle bu yaştaki çocuklar kıpır kıpır, enerji dolu ve öğrenme isteği uç noktada olduğu için eğitici ve öğretici oyunlar oynamaları gerekmektedir.
4 yaşındaki çocuklarla oynanabilecek oyunlar aşağıda listelenmiştir.
5 Yaşındaki Çocuklarla Oynanabilecek Oyunlar Nelerdir?
Eğitici oyunlar 5 yaşındaki çocukların sosyal, psikolojik, bilişsel ve bedensel gelişimlerine olumlu katkıda bulunmaktadır. 5 yaşındaki çocuklar farklı farklı oyunları oynamak ve deneyimlemek istemektedirler. Oyunlar bu yaştaki çocukların hayatlarının ayrılmaz bir parçasıdır ve oynanan oyunların tek amacı eğlenmek değildir. Oyunlar çocuklar için öğrenme biçimi yani olmazsa olmaz bir şeydir. Çocukların motor becerilerini geliştirecek, onlara analitik düşünme becerisi kazandıracak ve el- göz koordinasyonlarının gelişmesini sağlayacak çeşitli eğitici oyunlar bulunmaktadır.
5 yaşındaki çocuklarla oynanabilecek oyunlar aşağıda listelenmiştir.
6 Yaşındaki Çocuklarla Oynanabilecek Oyunlar Nelerdir?
Oyun ve etkinlikler ilkokula başlamış olan 6 yaşındaki çocukların hem gelişimlerine hem de akademik başarılarına katkı sağlamak adına en etkili araçlardandır. Okula gitmeye başlamış olsalar da hala oyun ve etkinliklere ihtiyaç duyan çocukların günlük hayatlarında evde oynayabilecekleri eğitici oyunların olması gerekmektedir. 6 yaş evde eğitici oyunlar oynamak için ailecek zamanlar oluşturulmalıdır. Eğitici oyunlar 6 yaşındaki çocukların okulda öğrendiklerini pekiştirmeleri ve yeni beceriler kazanmalarını sağlamaktadır.
6 yaşındaki çocuklarla oynanabilecek oyunlar aşağıda listelenmiştir.
7 Yaşındaki Çocuklarla Oynanabilecek Oyunlar Nelerdir?
Eğitici oyunlar matematik, okuma- yazma, dil, geometri gibi birden fazla alanda 7 yaşında olan 2. sınıf çocuklarına destek olmaktadır. Eğitici oyunlar çocukların günlük planlarına dahil edildiğinde daha büyük bir istek ve hevesle öğrendikleri bilinmektedir. 7 yaşındaki çocuklar aileleriyle oynayacakları eğitici oyunlar ile okulda öğrendiklerini pekiştirebileceklerdir.
7 yaşındaki çocuklarla oynanabilecek oyunlar aşağıda listelenmiştir.
8 Yaşındaki Çocuklarla Oynanabilecek Oyunlar Nelerdir?
Eğitici oyunlar 8 yaşında olan çocukların hayatında olması gerektiğinden aileler tarafından desteklenmesi gerekmektedir. 8 yaşında olan çocuklar orta çocukluk yani ilkokul dönemindedirler. Bu dönemde çocuklar için aileleri dışında yaşıtları ve arkadaşları önem kazanmaya başlamaktadır. Bütün bu gelişimlerin yanı sıra eğitici oyunlar 3. sınıfa başlayan 8 yaşındaki çocukların ders başarılarını da desteklemektedir.
8 yaşındaki çocuklarla oynanabilecek oyunlar aşağıda listelenmiştir.
Evde Oynanabilecek 2 Kişilik Oyunlar Nelerdir?
Karşılıklı oynanan 2 kişilik oyunlar kişilerin birlikte eğlendiği, öğrendiği ve keyifle zaman geçirdiği oyunlar olarak değerlendirilmektedir. Genellikle birlikte oynamak için kalabalık bir oyun grubu bulmak zordur ve kişi sayısına göre bazı oyunlar oynanmaktan vazgeçilmektedir. Özellikle anne çocuk ve baba çocuk günlerinde tercih edilebilecek olan iki kişilik oyunlar ailece oynanacak oyunlar kategorisinde bulunmaktadır ve tercih edilebilmektedir.
Evde oynanabilecek 2 kişilik oyunlar aşağıda listelenmiştir.
Evde Oynanabilecek 3 Kişilik Oyunlar Nelerdir?
Oyun çocuklar için bir öğrenme yöntemidir ve çocuklar oyun oynarlarken sürekli olarak tek başlarına bırakıldığında gerçekten ne öğrendikleri hakkında fikir sahibi olmak mümkün olmamaktadır. Doğru veya yanlış öğrenmelerin ve önyargıların kişilerin yalnız kaldığı anlarda geliştiği bilinmektedir. Dolayısıyla grup aktiviteleri yapmak kişilerin bütün becerilerini geliştirmektedir.
Evde oynanabilecek 3 kişilik oyunlar aşağıda listelenmiştir.
Evde Oynanabilecek 4 Kişilik Oyunlar Nelerdir?
Dört kişilik oyunlar sağlayacağı beyin fırtınaları ile beraber içerisinde eğlenceli şarkılar ve resimler bulundurması ile çocukların öğrenme süreçlerine katkıda bulunmaktadır. Bunlarla birlikte kalabalık gruplarla öğrenen ve grup oyunu oynayan çocukların paylaşmayı daha kolay anlayabildikleri bilimsel olarak kanıtlanmıştır.
Evde oynanabilecek 4 kişilik oyunlar aşağıda listelenmiştir.
Fiziksel ve Zihinsel Engelliler için Oyunlar Nelerdir?
Fiziksel ve/veya zihinsel engelli çocukların engel gruplarına göre oynayabilecekleri oyunlar aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.
Görme engelli olan çocuklar için oyunlar:
- Lego benzeri LED ışıklı oyunlar,
- Braille Eğitici Bebek,
- Light Stax,
- Artırılmış Şövalye Kalesi.
İşitme engelli olan çocuklar için oyunlar:
- Yaratıcı drama,
- Üç boyutlu oyun materyalleri,
- VR.
Motor gelişim rahatsızlığı olan çocuklar için oyunlar:
- Farklı renk ve malzemelerden Adım Tahtaları,
- Denge Tahtası,
- Salıncaklar (açık hava oyun alanlarındaki salıncaklar bu durumda olan çocuklar için düzenlenmelidir),
- Puzzle (yap- boz),
- Tangram.
Gelişim geriliği olan veya riski bulunan çocuklar için oyunlar:
- Yumuşak dokulu Legolar,
- Sesli hayvan figürleri,
- Banyo oyuncakları,
- Bloklar.
Zihinsel engelli olan çocuklar için oyunlar:
- Lideri Takip Et oyunu,
- Perküsyon aletleri,
- Okuma kalemi,
- Konuşan hesap makineleri,
- Konuşan sözlük.
Dil gelişim geriliği veya iletişim problemi olan çocuklar için oyunlar:
Otizmli olan çocuklar için oyunlar:
- Labirent oyuncaklar,
- Farklı şekil ve dokulara sahip yap-bozlar,
- Görsel çizelgeler,
- Hatırlatıcılar,
- Sesli kitaplar,
- Dijital asistanlar ve robotlar.
Tek Başına Oynanabilecek Oyunlar Nelerdir?
Tek başına oynanabilecek oyunlar aşağıda listelenmiştir.
- Akıllı Bloklar
- Kartları Eşleştirme Oyunu
- Soma Küpü
- Labirent Oyunu
- Katamino
- Solo Test
- Apartman Sudoku
- Hide And Seek Oyunu
- Beyin Jimnastiği Oyunu
Çocukların En Sevdiği Oyunlar Nelerdir?
Çocukların en sevdiği oyuncaklar aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.
Eğitici ve Öğretici Oyunlar Neyi Geliştirir?
Eğitici ve öğretici oyunların sıradan oyunlardan farkı oynayana bir bilgi ya da beceriyi kazandırmak için tasarlanmış olmasıdır. Eğitici ve öğretici oyun denilince geçmişte akla hedef kitle olarak sadece çocuklar gelmekteydi ancak bu oyunların bilgi ve becerileri kazandırmak konusunda oldukça başarılı olduğu görüldüğünden günümüzde yetişkin eğitiminde dahi kullanılmaktadır.
Çocuklar tat alma, dokunma, görme, işitme ve koku alma gibi duyularını kullanarak kendilerini ve çevrelerini tanımaktadırlar. Eğitici ve öğretici oyunların birçoğu çocukların duyularını kullanmalarına teşvik etmektedir.
Çocukların eğitici ve öğretici oyunlar sayesinde neleri geliştirdikleri aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.
- Özgüveni geliştirir.
- Odaklanma becerilerini geliştirir.
- Çevreyle iletişimi ve kendini tanıma becerisini geliştirir.
- Problem çözme becerilerini geliştirir.
- Dil becerilerini geliştirir.
- Sosyal becerilerini geliştirir.
- Motor becerileri geliştirir.